Patlıcangiller, yaklaşık 3 bin türden oluşan, ‘solanaceae’ adlı çiçekli bitkiler familyasıdır. Patlıcan, domates, dolmalık biber, kırmızı biber, beyaz patates patlıcangiller ailesine ait bazı meyve ve sebzelerdir. Patlıcan alerjisine sahip kişilerin aynı aileden diğer meyve ve sebzelere karşı da hassasiyeti olması mümkündür.
Patlıcan Alerjisi Nedir?
Patlıcan alerjisi, patlıcan veya patlıcangillerden başka bir türün tüketilmesi durumunda vücudun verdiği aşırı tepkiye verilen addır. Patlıcangiller ailesine ait sebze ve meyveler, alkaloidler adı verilen bir tür kimyasal bileşik içerir. Bu kimyasallar bitkiyi küf ve zararlılardan korur. Bu bileşikler insan vücudunda bir bağışıklık tepkisine neden olabilmektedir.
Bağışıklık sistemi bu maddeyi yabancı madde olarak algılar ve bu maddeyle savaşması üzerine antikorlar üretmeye başlar. Yabancı madde olarak algılanan besin maddesiyle savaşmaya başlayan vücut bu aktivite sonucu bazı alerjik reaksiyonlar vermeye başlar. Patlıcan alerjisi bu şekilde oluşur.
Patlıcan alerjisi belirtileri diğer besin alerjileri ile büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. Çoğu besin alerjisinde olduğu gibi patlıcan alerjisi de çocuklukta ortaya çıkan bir alerji türüdür. Yani bebeklerde patlıcan alerjisi belirtileri görülmesi olası bir durumdur. Ancak yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkması da mümkündür. Yani hayatının belirli bir noktasına kadar patlıcanı keyifle tüketebilen yetişkinlerde patlıcan alerjisi sonradan oluşabilen bir durumdur.
Patlıcan alerjisinin yanı sıra bazı kişiler patlıcana veya patlıcanın diğer türlerine karşı intoleransa sahip olabilmektedir. Besin intoleransları genellikle alerji kadar ciddi olmayan durumlardır. Daha çok sindirim güçlüklerine neden olan durumlardır. Patlıcan intoleransı bulunan kişiler patlıcanı sindirmek için gerekli olan enzimlere sahip olmadıklarından buna bağlı birtakım
sorunlar yaşarlar. Bunlar gaz ve şişkinlik, mide bulantısı ve ishal gibi semptomlar olarak ortaya çıkabilir.
Patlıcan alerjisi, patlıcangiller ailesinde bulunan diğer meyve ve sebzelerle çapraz reaksiyon gösterebilmektedir. Bu, patlıcana alerjisi olan bir kişinin patlıcangillerin diğer türlerinden olan domates, biber ve diğer sebze meyvelere karşı da alerjisi olabileceği anlamına gelmektedir.
Patlıcan Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Patlıcan alerjisi belirtileri bazı kişilerde patlıcan tüketiminin hemen ardından görülürken bazılarında daha geç ortaya çıkabilmektedir. Alerjik tepkileri anında ortaya çıkan kişiler neye karşı alerjiye sahip olduklarını kolaylıkla anlayabilirler. Bununla beraber gecikmiş belirtiler gösteren kişiler bu alerjik tepkileri neye karşı gösterdiklerini anlamakta güçlük çekebilir, bir doktor yardımına ihtiyaç duyabilirler.
Alerji belirtileri kişinin patlıcana karşı ne kadar hassas olduğuna göre değişebilir. Duyarlılık seviyesine bağlı olarak hafiften şiddetliye birçok alerjik belirti mevcuttur.
Patlıcan alerjisi nasıl anlaşılır sorusunun cevabı olabilecek sıklıkla görülen bazı alerjik reaksiyonlar aşağıdaki gibidir:
- Kaşıntı veya kızarıklık
- Burun tıkanıklığı
- Hırıltı veya nefes almada zorluk
- Mide bulantısı ya da kusma
- Nefes almada zorluk
- Boğaz şişmesi ya da boğazda yumru hissi
- Baş dönmesi
- Ağız, dudak, dilde şişme
- Gözlerde kaşıntı ve sulanma
- Aşırı mukus üretimi
- Ağrılı kaslar ve eklemler
- İltihap
Yetişkinlerde ve bebeklerde patlıcan alerjisi belirtileri arasında olan hafif şiddetteki bu semptomların yanı sıra daha şiddetli ve hayati risk taşıyan anafilaksi ve bilinç kaybı gibi reaksiyonlar da bulunmaktadır. Anafilaksi acil müdahale gerektiren bir durumdur ve zamanında müdahale edilmemesi durumunda ölümle sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle anafilaksiyi iyi tanımak ve belirtilerinin neler olduğunu bilmek hayati önem taşır.
Anafilaksinin bazı belirtileri şunlardır:
- Kalp atışlarında hızlanma
- Kan basıncında ani düşüş
- Kalp çarpıntısı (taşikardi)
- Nefes almada güçlük
- Hırıltılı solunum
- Solunum yollarının şişmesi
- Konuşma bozukluğu
- Dilin şişmesi
- Dudakların şişmesi
- Dudakların, parmak uçlarının veya ayak parmaklarının etrafındaki mavi renk
- Bilinç kaybı
Bu belirtilerden biri ya da birkaçının görüldüğü durumda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Patlıcan Alerjisi Neden Olur?
Patlıcan alerjisinin doğuştan ve sonradan olmak üzere farklı nedenleri bulunmaktadır. Doğuştan gelen sebeplere bağlı olarak patlıcan alerjisi görülebilir. Patlıcan alerjisi en sık karşılaşılan besin alerjilerinden biridir. Bebek henüz anne karnındayken genetik şifresine bağlı olarak patlıcan alerjisi geliştirebilir. Çünkü genetik yatkınlık bağışıklık sistemi tepkilerinde önemli bir rol oynar. Bu nedenle çoğu besin alerjisinde olduğu gibi patlıcan alerjisinde de doğuştan gelen faktörler en önemli alerji nedenlerinden biridir.
Patlıcan alerjisi doğuştan olduğu gibi sonradan da gelişebilen bir durumdur. Yıllarca sorunsuz bir şekilde patlıcan tüketen bir kişi belirli bir zaman sonra patlıcana karşı bazı alerjik reaksiyonlar göstermeye başlayabilir. Bunun nedeni aşırı patlıcan tüketimi olabilir.
Çok sık patlıcan yemekleri veya patlıcan salatası tüketen bir kişinin vücudu aşırı tüketime bağlı olarak alerjik tepkiler vermeye başlayabilir. Bu da sonradan edinilen patlıcan alerjisinin bir nedenidir.
Patlıcan Alerjisi Nasıl Geçer?
Bir gıda alerjisinden korunmanın en iyi yolu o gıda maddesini tüketmekten kaçınmaktır. Patlıcan alerjisi olan kişiler beslenme rutinlerini alerjileri çerçevesinde şekillendirmeli, patlıcanı ve patlıcan içeren her türlü yiyeceği diyetlerinin dışında bırakmalılardır.
Yalnızca patlıcan değil, çapraz reaksiyona neden olabilecek tüm gıdalardan uzak durulmalıdır. Patlıcan alerjisine sahip kişiler patlıcan yemekleri yemekten kaçınmalılardır. Özellikle dışarıda yemek yerken yedikleri yemeğin içeriğini iyice araştırmalı, gerekirse yemeği yapan kişiye sormalılardır.
Aynı zamanda paketli gıdalar tüketirken de dikkatli olmalılardır. Satın alacakları ürünün içindekiler kısmını dikkatlice incelemeli, içinde alerjiye neden olacak herhangi bir bileşen olmadığından emin olmalılardır.
Fakat patlıcana alerjisi olan kişiler bu besini hayatlarından çıkartırken, aynı ya da benzer besin değerlerine sahip bir besini beslenme alışkanlıkları arasına eklemeyi ihmal etmemelilerdir. Sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak için ihtiyaç halinde bir uzmandan destek alınabilir.
Alerjik reaksiyonlardan kurtulmanın bir diğer yolu ilaç tedavisidir. Alerjik reaksiyonlar sonucu görülen hafif belirtiler için bir alerji uzmanı tarafından reçete edilecek antihistaminikler kullanılabilir. Bu ilaçlar reaksiyon oluşumunun önüne geçemese bile alerjik belirtileri iyileştirebilir.
Eğer belirtiler şiddetliyse ve anafilaksi riski mevcut ise alerji uzmanınız adrenalin otoenjektörü reçete edebilir. Bu enjektörü acil durumlar için yanınızda bulundurmanız, nasıl kullanıldığını iyi bilmeniz ve yakın çevrenizdeki kişilere de nasıl kullanıldığını öğretmeniz anafilaktik şok anında hayatınızı kurtarabilir.
Patlıcan Alerjisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
PATLICAN ALERJİSİ BEBEKLERDE GÖRÜLÜR MÜ?
Birçok gıda alerjisinde olduğu gibi patlıcan alerji de her yaştan insanda görülebilen bir durumdur. Çoğunlukla erken çocukluk döneminde ortaya çıkan bir alerji olsa da bebeklerde de patlıcan alerjisine rastlanabilir.
PATLICAN ALERJİSİ NE ZAMAN GEÇER?
Besin alerjileri belirli bir yaştan sonra geçebildiği gibi ömür boyu da sürebilmektedir. Bunun takibi için bir alerji uzmanından yardım alınabilir.
PATLICAN ALERJİSİ KENDİLİĞİNDEN GEÇER Mİ?
Eğer alerjik reaksiyonunuz hafif belirtiler gösteriyorsa bu belirtiler birkaç saat içerisinde kendiliğinden iyileşebilir. Belirtileriniz geçmiyorsa ya da anafilaksi ya da bilinç kaybı gibi daha şiddetli belirtileriniz varsa acil tıbbi müdahale için en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
KAYNAK : Medikal Park
