Yaşamımızın her günü biraz daha yıpranıyoruz. Ne kadar sağlıklı beslenmeye, spora, zihni ve ruhi dengeye dikkat etsek bile ertesi güne bir yıpranma kalıyor. Her yeni güne bir evvelki günün fiziki ya da ruhi problemlerini çözerek başlamak hepimizin isteği.
Sağlıklı bir bedene ve zihne sahip olmak ve onu sürdürmek herkesin ilgisini çekiyor. Ama bizler için o kadar kolay değil. Hastalıklar, genetik yüklerimiz, zorlu dış etkenlerde cabası. Dolayısıyla iyi bir sağlık sistemine ve doktora zaman zaman ihtiyacımız oluyor.
Ancak her gece bizler için çalışmaya hazır bir doktorumuz daha var, uykumuz. Uykumuz aslında sadece bir dinlenme molasından çok daha fazlasını bizlere sağlar. Siz ister isteyin ister istemeyin her uyku periyodunda içimizde titizlikle çalışan bir tedavi süreci yaşanır. Uykumuzun sağlığımıza yaptığı olumlu katkıların ne yazık ki pek farkında değiliz.
Uyku, iyi sağlık için diyet ve egzersiz kadar önemli katkı yapar. İyi uyku, beyin performansımızı, ruh halimizi ve sağlığımızı iyileştirir. Her gece, uyanıkken çözülemeyen tüm sağlık problemlerimiz için uykumuzun devreye girdiğini biliyor musunuz. Ayrıca uykumuz geceleri sadece bizi iyileştirmekle kalmaz, yeni güne daha iyi başlayabilmemiz için hazırlıklar da yapar.
Uykuya dalıp bilincimiz gittikten sonra otomatik iç sistemler devreye girer. Önce adeta sorunları tarama, bozulan dengeleri bulma başlar. Sonra, uykumuzun ilk yarısında daha çok fiziksel sorunlarımızın tamiri sağlanırken, ikinci yarısında zihinsel ve ruhsal düzenlenme devreye girer. Sabaha karşı da yeni güne enerjik ve zinde başlamanın hazırlıkları başlar.
Ancak bu doktordan yararlanabilmemizin bazı şartları var. Yaşamımızda birçok konuda nasıl düzenli davrandığımızda netice alıyorsak, uykumuzda da öyle davranmalıyız. Düzensiz, devamlılık sağlamayan, iyi bir hazırlıkla başlanıp, doğru bir şekilde uygulanmayan uykuların bize yarardan çok zarar da getireceğini bilmek zorundayız. Uykumuz sağlığımızı sürdürmemizi sağladığı kadar, doğru uyku periyodları yaşamadığımızda da hastalıklarımızın en başta davet edici bir fonksiyona sahiptir.
Uykuya dalarken azalan kortizolun, yükselen melatonin ve büyüme hormonunun bedenimizin tamirinde çok önemli yerleri vardır. Düşen metabolik hız, azalan kalp atışı bunlara eşlik eder. Sinir sistemimiz her uykuda adeta resetlenir. Uykumuzu gece yapılan yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri olarak kabul edebilirsiniz.
Uykumuz, gece doktorumuz, çok değerli birçok tedavi şemasını bizlere uygular. Bedenimizdeki hasta dokuları yenilenir ve düzeltir, hatta gündüz bilincimizle çözemediğimiz zihinsel ve ruhsal problemlerimizi çözer, sıkıntılarımızı azaltır, yeni fikirlerle yeni bir güne başlamamızda rol alır.
Gelelim uyku hijyeni dediğimiz iyi bir uyku için yapmamız gerekenlere. Uyku hijyeni hem uyku ortamınızı, hem de davranışlarınızı ifade eder. Kötü uyku hijyeni hem uyku miktarını hem de kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. İyi uyku hijyeni, sıkı bir uyku programı belirlemeyi, uyku vakti rutinini izlemeyi, sağlıklı alışkanlıklar oluşturmayı ve yatak odanızı uyku için optimize etmeyi içerir.
Uykunun düzenlenmesi aslında kişiye göre yapılmalıdır. Sorunlara, ihtiyaçlara ve alınan neticelere göre davranılması en doğrusudur. Ancak kısaca genel önerilerimi belirteyim.
Uyku Programınızı Ayarlayın
Belirli bir programa sahip olmak, uykuyu gününüzün vazgeçilmez bir parçası haline getirir ve beyninizin ve vücudunuzun ihtiyaç duyduğunuz tam uyku miktarını almaya alışmasını sağlar.
Sabit bir uyanma saatiniz olsun.
Uykuya öncelik verin
Kademeli ayarlamalar yapın
Öğle uykularını aşırıya kaçırmayın
Yatağa nasıl hazırlandığınız, ne kadar kolay uykuya dalabileceğinizi belirleyebilir.
Sağlıklı Günlük Alışkanlıklar Edinin
İyi bir uyku almada rol oynayan tek şey yatma vakti alışkanlıkları değildir. Gün içinde olumlu rutinler uygulamak uyku ritminizi destekleyebilir.
Uyku hijyeninin alışkanlıkların ötesindeki merkezi bir bileşeni uyku ortamınızdır.
Herkese iyi uykular…
PROF.DR.CEYHUN DİZDARER
www.instagram.com/ceyhundizdarer.prf.dr