O gün fenerden ayrılmakta biraz gecikmiştik. Fenerden yürüyerek yola çıkıp eve varmamız yarım saatten biraz fazla sürüyordu. Belki de Mehmet amca bizi Büyükdeniz limanına kayıkla bırakabileceğini söylemişti de ondan geçe kalmıştık. Fenerin aşağısında sahildeki küçük iskeleden ilk kez kayığa binmiştim. Hava kararmak üzereydi ve deniz fazla dalgalıydı. Hatırladığım, ilk kayığa binme anım buydu. Korktuğumu da hatırlıyorum.
Çocukluk anılarımda benim için fener demek Mehmet amca ile Nazlı teyze demekti. Uzun boylu, iri yarı, esmer, neşeli, güldüğünde altın kaplama dişi gözüken Mehmet Amca ve ufak tefek, beyaz tenli, renkli gözlü, neşeli Nazlı Teyze. Onlar fenerin bekçileriydi. Ailecek orada yaşarlardı. Hem evleri hem de iş yerleriydi. Bembeyaz badanalı fenerin içi de tertemiz pırıl pırıldı. Cam önü boyunca uzanan sedirin yastıkları beyaz kumaş üzerine kanaviçe işliydi.
Bazen sadece biz, bazen de mahalleden komşularla oraya gezmeğe gider, giderken annelerimiz de mutlaka birşeyler yapıp götürürdü. Foça tarafına bakan kumluktan denize de girerdik.
80’li yılların başında Mehmet Amcalar Fenerden taşındılar. Ondan sonra fenere hiç gitmedik. Mehmet amcadan sonra oğlu Aydın abi görevi devraldı. O da 2008 ‘de fenerin bekçiliği görevinden ayrıldı.
Büyükdeniz’deki yarımadanın ucundaki fener Foça halkının simge binalarının başında gelir. Ardından güneş öyle güzel batar ki bakmaya doyamazsınız.
Yıllar içinde kiraya verilmesinden ve etrafına yapılan kaçak imalatlardan dolayı çok ucube bir yapıya dönüşmüştü. Hatta disko olarak kullanıldığında geceleri Foça’nın gökyüzüne fener ışığı yerine diskonun ışığı aksederdi.
Türkiye’deki diğer fenerlerin korunma altına alınmasına rağmen Foçalılar fenerlerinin memleketlerinde bu derece kötü şekilde işgal edilmesine razı olmadılar, yıllarca çeşitli şikayetler ve imza kampanyalarıyla mücadelelerine devam ettiler.
Nihayet mutlu son bu yıl gerçekleşti ve fener, çevresini saran tüm kaçak yapılaşmadan kurtarıldı.
Şimdi sıra o değeri tekrar eski güzel günlerindeki haline getirmeye geldi. Göz bebeği fenerimizin Foça halkının yararına olacak şekilde hizmete sunulması tek isteğimiz.
Foçalılar olarak fener konusunda olduğu gibi diğer tarihi ve kültürel miraslarımızı koruma konusunda da takibi bırakmayacağız. Bu konuda duyarlılıkla ve bıkmadan mücadeleyi sürdürenlere de en içten saygılarımı sunup teşekkür ediyorum. Tekrar fenerimizi ziyaret edebilmemiz dileğiyle, sevgiyle kalın.
CANAN LİMNİLİ I 16.09.2024