İzmir’in en ünlü köyü denince akla ilk Bademler Köyü gelir.
Türkiye’nin ilk köy tiyatrosunun 1933 yılında Bademler’de kurulmuş olması, oyuncularının tamamının köylülerden oluşması onu ön plana çıkaran en önemli özelliği..
Ancak Bademler’i zirveye taşıyan olay 1963 yılında “Susuz Yaz” filminin köyde çekilmesi oluyor. Necati Cumalı’nın yazdığı, Metin Erksan’ın yönettiği filminin başrol oyuncusu Hülya Koçyiğit ve Erol Taş ve yapımcı Ulvi Doğan’ın yer aldığı kadronun geri kalanı Bademler Köylüleri ile çekilmiş.
Ve “Susuz Yaz” aynı yıl Berlin Film Festivali’nde “Altın Ayı” ödülü alır.
Köyün tiyatro ile başlayan 91 yıllık sanat yolculuğu geçtiğimiz aylarda kuruluşunu tamamlayan “Bademler Sanat Köyü”yle bugünlere ve geleceğe bambaşka kapılar açmış oldu.
“Bademler Sanat Köyü” geçmişle bugüne köprü
Bademler Kültür ve Sanat Eğitim Vakfı tarafından kurulmuş.
Kuruluş amacı, Bademler köyü ve sakinlerinin sanat sevgisini güçlendiren ve zenginleştiren deneyimler sunmak olan mekan, aslında bir nevi modern yaşayan müze.
Bademler Sanat Köyü’nü değerli kılan iki önemli koleksiyon serginin bir arada bulunuyor olması.
İlki Baran ailesinin çılgın Türkü, Arkeolog, yazar, kolleksiyoner Musa Baran’ın yıllarca biriktirdiği “Çocuk Oyuncakları Sergisi” diğeri de Etnolog, araştırmacı Sabiha Tansuğ’un 40 Kadın Anadolu Başlığından oluşan Etnografya Sergisi.
Sanat Köyü içerisinde sergiler dışında, hediyelik eşya mağazası, cafe ve restoran da bulunmaktadır.
Köyün yemyeşil doğasında konaklamak isteyenler için de özel olarak tasarlanmış ev sıcaklığında bungolowlara da yer verilmiş…
Dünya'da paraya resmi basılan halktan tek kişi SABİHA TANSUĞ
Etnolog, araştırmacı, yazar ve kolleksiyoner Tansuğ,
Rumeli’li Müslüman Türk bir ailenin çocuğu olarak Yunanistan’ın Gümülcine kasabasında
doğmuştur. 1941 yılında ailesiyle Ege’ye göç ederler. İlkokulu çeşitli kasabalarda okur.
Köylerde gördüğü düğün, çeyiz, görenek ve giyim kuşamı belleğinde biriktirir.
İzmir Göztepe Kız Sanat Enstitüsünü bitirir. 1951 yılında İstanbul’a taşınır.
Ünlülerin terzisi olur. “40 Kadın Anadolu Başlığı” Koleksiyon Sergisi vesilesiyle 1970-71 yılları
Arasında kullanımda olan 50 kuruluşların üzerine Ankara Gelin Başlığı ile fotoğrafı basılır.
Yıllar sonra yolları Musa Baran ile kesişen Sabiha Tansuğ kolleksiyonunu vakfa bağışlar.
Böylelikle “Bademler Sanat Köyü”nün önemli bir parçası olur.
Sanat Köyünün Yönetimi 3.Kuşak Kızlara emanet
Yıllar önce Musa BARAN’ın Bademlere ektiği sanat tohumları, ailenin eğitimli, kültürlü ve çalışkan 3.kuşak kızlarıyla her geçen gün kitlelerle buluşarak yeşermeye devam edecek…
Buna yürekten inanıyorum…
Sosyoloji Eğitimi almış olan Nisa Baran’ın, bana ziyaretim sırasında hediye ettiği Musa Baran’a ait kitaplar sayesinde nevi şahsına münhasır bir çılgın Türk olduğunu düşündüğüm çok değerli bir kültür insanını adeta canlı canlı tanımış kadar oldum. Ruhu şad olsun.
İZMİRİZBİZ okuyucularına bu değerli insanı tanıtmayı kendime görev edindim.
Musa Baran kimdir?
17 Temmuz 1924 yılında İzmir’in Bademler Köyü’nde doğdu.
İlkokulu köyde, Ortaokulu Urla’da bitirir.
İzmir Namık Kemal Lisesi’nde okurken tasdikname alır.
Askerlik yaparken liseyi dışarıdan bitirir.
İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi,
Arkeoloji Bölümünden mezun olduktan sonra
Efes Müzesi Müdürlüğü’ne atanır.
Bu sırada aynı fakültede doktora çalışmasını tamamlar.
Yedi yıl Efes Müzesi Müdürlüğü görevinde bulunur.
Yeni kurulan müzeyi kendi elleriyle yerleştirir.
Perge, Efes ve İasos gibi arkeolojik kazılarda ve
restorasyon işlerinde çalışır.
Musa Baran, mesleğine tutkun, vizyonlu bir müzeci…
1967 yılında ilk defa yapılan Efes Festivali’nin
Kurucularından olan Musa Baran; Tercüman Rehberlik
kurslarında, Buca Eğitim Enstitüsü’nde ve Buca Mimarlık,
Mühendislik Özel Yüksek Okulu’nda Sanat Tarihi ve
Mimarlık Tarihi dersleri verir.
Yakın arkadaşları Halikarnas Balıkçısı, Azra Erhat ve
Sabahattin Eyüboğlu ile “Yeni Ufuklar” Dergisinde yazılar yazar…
Can dostlarından Şadan Gökovalı yapımcılığında İzmir Radyosu’nda
“Musa Baran Ocak başı sohbetleri” programını yayınlar.
1975 yılında emekli olan Musa Baran, Bademler’e döner.
Kendi çabalarıyla oluşturduğu Çocuk Oyuncakları Müzesi’ni kurar.
Antik dönemden başlayarak günümüze kadar ulaşabilen,
Çocuk oyunları ve oyuncakları üzerine araştırmalar yapar ve
bu çalışmalarını bir kitapta toplar.
Günümüzde Türkiye’de onun çalışmalarını örnek alarak kurulmuş
yedi adet Oyuncak Müzesi bulunmaktadır.
Bademler Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin kurucu üyelerindendir.
1969 yılında arkadaşı Hıdır İllez Bey sayesinde, DYO’nun desteğiyle,
henüz temel aşamasında olan Bademler Tiyatrosu’nun yapılmasını sağlamıştır.
Aynı zamanda iyi bir şair de olan Musa Baran’ın bütün şiirleri “Harmanyerleri”
adıyla diğer eserleri gibi Bademler Köyü Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı tarafından basılmıştır.
Dr. Musa Baran’ın “Oyunla Çocuk Eğitimi”, “Çocuk Oyunları”, “Çağlar Boyunca
Anadolu’nun Görenekleri”, “Güzel Doğa”, “Halkın Zaman Kavramı”, “İnsan Gücü Akıl”,
“Şiirsel Öğütler, “Ölümsüz Gerçekler” adlarıyla basılmış kitapları bulunmaktadır.
“Susuz Yaz” Filminin Çekilmesine Edip Baran katkısı
Kitapları okurken karşıma çıktı. Paylaşmak gerekir diye düşündüm.
Musa Baran’ın oğullarından Edip Baran, 1963 yıllarında Hürriyet Gazetesinde muhabir olarak çalışır.
“Bütün Köylü Aktör” başlıklı, Bademler ile ilgili bir röportaj yapar. Gazetede yayınlanır.
Metin Erksan röportajı okur ve Edip Baran’ı arar. “Susuz Yaz” Filmini Bademler’de çekmeye karar verir. Film çekilir. Ödül alır. Artistleri meşhur olur. Film bütün köylüler sayesinde çekilmiştir.
Ama karşılığında teşekkür bile almamışlardır…
Derya deniz dopdolu bir hayattan aktarabildiklerim, sığdırabildiklerim…
Musa Baran’ın iki oğlundan Edip Baran’dan bir alıntı ile bitirmek istiyorum.
“Sunay Akın ilk Çocuk Oyuncakları Müzesi’ni kuracağı sırada Bademler’de Musa Baran
Çocuk Oyuncakları Müzesi’nin var olduğunu duyar ve Bademler’e gelir. Müzeyi gezer,
mezarını ziyaret eder. Bir de kağıttan bir gemi yaparak mezarına koyar.
İki gün sonra o kayık resmiyle, Cumhuriyet Gazetesi’nde yarım sayfalık bir yazı yayınlar.
“Mezarına Oyuncakla Gidin” başlığını kullanır…
Bademler’de bir Musa Baran yaşadı. Küçücük köyünden Türkiye’ye değerli izler bırakarak.
Değer yaratanlar ve yaşatanlar iyi ki varlar… Göğe selam olsun.
Çerez politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez kullanmaktayız. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız. Çerez Politikası
