KEZADA "Sibel Önbaş ile İzmir'in Lezzet Hikayeleri "
İzmir Mutfağı’na Boyoz ve Sübye İçeceğini kazandıran Sefaradların az bilinen bir tören lezzeti olan KEZADA’yı sizlere anlatmak istiyorum. Mutfak kültüründe geçmişe ait gelenek ve ritüeller beni oldum olası çok heyecanlandırmıştır. Göçlerle zenginleşen İzmir Mutfağında önemli bir yeri olan Seferadların, bu tören lezzetini tam da, düğün mevsiminin başladığı bu dönemde paylaşmak anlamlı olacaktır diye düşündüm.
Bugüne dek pek çok görkemli düğüne evsahipliği yapan Karataş semtindeki İzmir’in en büyük sinagogu, 100 yıllık bir tarihe sahip Beth İsrail Sinagogu belki yine bu özel törenlere tanıklık eder. Sadece İzmir Musevilerine ait “Kezeda Töreni” nin badem yılından beri sevgiyle üretmekte.
Maryo Gabbai ile atölyesinde bir araya gelerek bu özgün lezzetin yapımını ve hikayesini konuştuk. Sefarad Kültüründe Bademin kutsal bir ürün olduğunu söyleyen Gabbai, badem ezmesi, badem kurabiyesi gibi lezzetleri düğün dışındaki tören ve önemli günlerde de tükettiklerini söyledi. Sefarad Düğünleri için Bademden yapılan “KEZADA”yı İzmir’de sadece kendilerinin ürettiğini, Pandemi öncesinde yurtdışından bile sipariş aldıklarını belirtti.Bu arada Maryo Gabbai ile yaptığım söyleşimi bir sonraki yazıma bırakıyorum.
Gelelim Kezada Töreninin detaylarına
Kezada Töreni, düğünden hemen sonra gerçekleştiriliyor. Gümüş tepsi üzerinde 7 kat badem şekeri ezmesinden yapılmış iki tane yuva ve üzerinde kuşlar oluyor.
Oluşturulan kuşlar, hayatlarını birleştiren sevgilileri; kuş yuvası ve yumurtalar ise mutlu bir yuvayı ve gelecek nesilleri simgeliyor. Her kat yuvanın içinde minik minik badem ezmesinden yapılmış yumurtalar yer alıyor. Gümüş tepsinin etrafında geline takılacak takılar yerleştiriliyor. Yeni bir yuvayı simgeleyen Kezada, gelinin başının üzerinde tepsi ile tutuluyor ve gençler tarafından parçalanıyor. Bir aile büyüğü tarafından geline ithafen Kezada Duasını söyleyerek gelenek yerine getiriliyor. Önce gelin ile damada tattırılıyor. Ardından tepsi dolaştırılarak tüm davetlilere ikram ediliyor. Her konuk Kezada’ dan bir parça yerken hem genç evlilere mutluluk dileklerinde bulunur. Hem de kendi adına güzel bir dilek tutar.
Kezada Duası
Kezada’yı yeni gelin onuruna bölerken.
Yaşlanana dek eşi ile birlikte mutluluk dolu bir yaşam sürdürmelerini
dilerim. Bueno ke Pasen, Amen “İyi bir geçimleri olması dileğiyle Amin”.
Bolluk ve bereketin çoğalması dileğiyle…
Sevgiyle kalın
SİBEL ÖNBAŞ I 06.06.2024