Haber Resmi

İzmir’in en ünlü köyü denince akla ilk Bademler Köyü gelir.

Türkiye’nin ilk köy tiyatrosunun 1933 yılında Bademler’de kurulmuş olması, oyuncularının tamamının köylülerden oluşması onu ön plana çıkaran en önemli özelliği..

Haber Resmi

Haber Resmi

Ancak Bademler’i zirveye taşıyan olay 1963 yılında “Susuz Yaz” filminin köyde çekilmesi oluyor. Necati Cumalı’nın yazdığı, Metin Erksan’ın yönettiği filminin başrol oyuncusu Hülya Koçyiğit ve Erol Taş ve yapımcı Ulvi Doğan’ın yer aldığı kadronun geri kalanı Bademler Köylüleri ile çekilmiş.

Ve “Susuz Yaz” aynı yıl Berlin Film Festivali’nde “Altın Ayı” ödülü alır.

Haber Resmi

Köyün tiyatro ile başlayan 91 yıllık sanat yolculuğu geçtiğimiz aylarda kuruluşunu tamamlayan “Bademler Sanat Köyü”yle  bugünlere  ve geleceğe bambaşka kapılar açmış oldu.

“Bademler Sanat Köyü” geçmişle bugüne köprü

Bademler Kültür ve Sanat Eğitim Vakfı tarafından kurulmuş.

Kuruluş amacı, Bademler köyü ve sakinlerinin sanat sevgisini güçlendiren ve zenginleştiren deneyimler sunmak olan mekan, aslında bir nevi modern yaşayan müze.

Bademler Sanat Köyü’nü değerli kılan iki önemli koleksiyon serginin bir arada bulunuyor olması.

İlki Baran ailesinin çılgın Türkü, Arkeolog, yazar, kolleksiyoner Musa Baran’ın yıllarca biriktirdiği “Çocuk Oyuncakları Sergisi”  diğeri de Etnolog, araştırmacı Sabiha Tansuğ’un 40 Kadın Anadolu Başlığından oluşan  Etnografya Sergisi.   

Sanat Köyü içerisinde sergiler dışında, hediyelik eşya mağazası, cafe ve restoran da bulunmaktadır.

Köyün yemyeşil doğasında  konaklamak isteyenler için de özel olarak tasarlanmış ev sıcaklığında bungolowlara da yer verilmiş…

Dünya'da paraya resmi basılan halktan tek kişi SABİHA TANSUĞ

Etnolog, araştırmacı, yazar ve kolleksiyoner Tansuğ,

Rumeli’li Müslüman Türk bir ailenin çocuğu olarak Yunanistan’ın Gümülcine kasabasında

doğmuştur. 1941 yılında ailesiyle Ege’ye göç ederler. İlkokulu çeşitli kasabalarda  okur.

Köylerde gördüğü düğün, çeyiz, görenek ve giyim kuşamı belleğinde biriktirir.

İzmir Göztepe Kız Sanat Enstitüsünü bitirir. 1951 yılında İstanbul’a taşınır.

Ünlülerin terzisi olur. “40 Kadın Anadolu Başlığı” Koleksiyon Sergisi vesilesiyle 1970-71 yılları

Arasında kullanımda olan 50 kuruluşların üzerine Ankara Gelin Başlığı ile fotoğrafı basılır.

Yıllar sonra yolları Musa Baran ile kesişen Sabiha Tansuğ kolleksiyonunu vakfa bağışlar.

Böylelikle “Bademler Sanat Köyü”nün önemli bir parçası olur.

Haber Resmi

Sanat Köyünün Yönetimi 3.Kuşak Kızlara emanet

Yıllar önce Musa BARAN’ın Bademlere ektiği sanat tohumları, ailenin eğitimli, kültürlü ve çalışkan 3.kuşak kızlarıyla her geçen gün kitlelerle buluşarak yeşermeye devam edecek…

Buna yürekten inanıyorum…

Sosyoloji Eğitimi almış olan Nisa Baran’ın, bana ziyaretim sırasında hediye ettiği Musa Baran’a ait kitaplar sayesinde nevi şahsına münhasır bir çılgın Türk olduğunu düşündüğüm çok değerli bir  kültür insanını adeta canlı canlı tanımış kadar oldum. Ruhu şad olsun.

İZMİRİZBİZ  okuyucularına bu değerli insanı tanıtmayı kendime görev edindim.

Haber Resmi

Musa Baran kimdir?

17 Temmuz 1924 yılında İzmir’in Bademler Köyü’nde doğdu.

İlkokulu köyde, Ortaokulu Urla’da bitirir.

İzmir Namık Kemal Lisesi’nde okurken tasdikname alır.

Askerlik yaparken liseyi dışarıdan bitirir.

İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi,

Arkeoloji Bölümünden mezun olduktan sonra

Efes Müzesi Müdürlüğü’ne atanır.

Bu sırada aynı fakültede doktora çalışmasını tamamlar.

Yedi yıl Efes Müzesi Müdürlüğü görevinde bulunur.

Yeni kurulan müzeyi kendi elleriyle yerleştirir.

Perge, Efes ve İasos gibi arkeolojik kazılarda ve

restorasyon işlerinde çalışır.

Musa Baran, mesleğine tutkun, vizyonlu bir müzeci…

Haber Resmi

1967 yılında ilk defa yapılan Efes Festivali’nin

Kurucularından olan Musa Baran; Tercüman Rehberlik

kurslarında, Buca Eğitim Enstitüsü’nde ve Buca Mimarlık,

Mühendislik Özel Yüksek Okulu’nda Sanat Tarihi ve

Mimarlık Tarihi dersleri verir.

Yakın arkadaşları Halikarnas Balıkçısı, Azra Erhat ve

Sabahattin Eyüboğlu ile “Yeni Ufuklar” Dergisinde yazılar yazar…

Can dostlarından Şadan Gökovalı yapımcılığında İzmir Radyosu’nda

“Musa Baran Ocak başı sohbetleri” programını yayınlar.

1975 yılında emekli olan Musa Baran, Bademler’e döner.

Kendi çabalarıyla oluşturduğu Çocuk Oyuncakları Müzesi’ni kurar.

Antik dönemden başlayarak günümüze kadar ulaşabilen,

Çocuk oyunları ve oyuncakları üzerine araştırmalar yapar ve

bu çalışmalarını bir kitapta toplar.

Günümüzde Türkiye’de onun çalışmalarını örnek alarak kurulmuş

yedi adet Oyuncak Müzesi bulunmaktadır.

Bademler Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin kurucu üyelerindendir.

1969 yılında arkadaşı Hıdır İllez Bey sayesinde, DYO’nun desteğiyle,

henüz temel aşamasında olan Bademler Tiyatrosu’nun yapılmasını sağlamıştır.

Aynı zamanda iyi bir şair de olan Musa Baran’ın bütün şiirleri “Harmanyerleri”

adıyla diğer eserleri gibi Bademler Köyü Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı tarafından basılmıştır.

Dr. Musa Baran’ın “Oyunla Çocuk Eğitimi”, “Çocuk Oyunları”, “Çağlar Boyunca

Anadolu’nun Görenekleri”, “Güzel Doğa”, “Halkın Zaman Kavramı”, “İnsan Gücü Akıl”,

“Şiirsel Öğütler, “Ölümsüz Gerçekler” adlarıyla basılmış kitapları bulunmaktadır.

“Susuz Yaz” Filminin Çekilmesine Edip Baran katkısı

Kitapları okurken karşıma çıktı. Paylaşmak gerekir diye düşündüm.

Musa Baran’ın oğullarından Edip Baran, 1963 yıllarında Hürriyet Gazetesinde muhabir olarak çalışır.

“Bütün Köylü Aktör” başlıklı, Bademler ile ilgili bir röportaj yapar. Gazetede yayınlanır.

Metin Erksan röportajı okur ve Edip Baran’ı arar. “Susuz Yaz” Filmini Bademler’de çekmeye karar verir. Film çekilir.  Ödül alır. Artistleri  meşhur olur. Film bütün köylüler sayesinde çekilmiştir.

Ama karşılığında teşekkür bile almamışlardır…

Derya deniz dopdolu bir hayattan aktarabildiklerim, sığdırabildiklerim…

Musa Baran’ın iki oğlundan Edip Baran’dan bir alıntı ile bitirmek istiyorum.

“Sunay Akın ilk Çocuk Oyuncakları Müzesi’ni kuracağı sırada Bademler’de Musa Baran

Çocuk Oyuncakları Müzesi’nin var olduğunu duyar ve Bademler’e gelir. Müzeyi gezer,

mezarını ziyaret eder. Bir de kağıttan bir gemi yaparak mezarına koyar.

İki gün sonra o kayık resmiyle, Cumhuriyet Gazetesi’nde yarım sayfalık bir yazı yayınlar.

“Mezarına Oyuncakla Gidin” başlığını kullanır…

Haber Resmi

Bademler’de bir Musa Baran yaşadı. Küçücük köyünden Türkiye’ye değerli izler bırakarak.

Değer yaratanlar ve yaşatanlar iyi ki varlar… Göğe selam olsun.

 

SİBEL ÖNBAŞ   I  05.06.2024

 

www.instagram.com/sibelonbas